"Nagle zgasło światło. Cisza, tylko on cichutko brzdąkał"

 

Któż z nas nie słuchał lub nie śpiewał kołysanek. Pomagają nam przenieść się w inny świat, odprężyć się i zasnąć. Są przekazywane z pokolenia na pokolenie, w zależności od regionu mogą różnić się melodią, rytmem, a nawet tekstem. Kołysanki były też komponowane przez kompozytorów, np. Johannesa Brahmsa czy Fryderyka Chopina. Moją ulubioną jest ta napisana przez Krzysztofa Komedę do filmu „Dziecko Rosemary” Romana Polańskiego z 1968 roku.

Krzysztof Trzciński, bo tak właśnie brzmi prawdziwe nazwisko Komedy, urodził się 27.04.1931 w Poznaniu. Od najmłodszych lat uczył się prywatnie gry na fortepianie, później uczęszczał do konserwatorium poznańskiego jednak edukację tę przerwała wojna. Kontynuował więc przez ten czas naukę znowu prywatnie, by później powrócić do szkoły i do 1950 roku uczyć się także teorii muzyki. Matka namówiła go, by po maturze poszedł na Akademię Medyczną w Poznaniu na laryngologię. Wciąż jednak jego myśli krążyły wokół muzyki.

Będąc jeszcze w liceum poznał Witolda Kujawskiego, który zachęcił go muzycznych wyjazdów do Krakowa. Do roku 1956 jazz był zakazany przez ówczesną komunistyczną władzę dlatego też muzycy spotykali się przez wiele lat w mieszkaniu Kujawskiego na jam sessions. Zaczął wtedy używać pseudonimu „Komeda”, by oddzielić życie lekarskie od muzycznego, aż do roku 1957 kiedy zrezygnował z pracy w szpitalu.

Zespół „Komeda Sextet”, w składzie Krzysztof Komeda Trzciński, Jan Ptaszyn Wróblewski, Jerzy Milian i inni, otworzył Polskę na muzykę zachodu. Zaistnieli po raz pierwszy podczas I Ogólnopolskiego Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie w 1956 roku, a rok zdobyli srebrny medal na VI Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży w Moskwie. Byli zafascynowani modern jazzem- jego nowoczesną odmianą.

 

W 1958 roku po raz pierwszy Komeda skomponował muzykę do filmu „Dwaj ludzie z szafą” Romana Polańskiego. Od tego czasu nawiązała się z nimi długotrwała współpraca artystyczna oraz przyjaźń. Komponował też muzykę do filmów Andrzeja Wajdy, Janusza Lucjana Nasfetera i Janusza Morgensterna. W tym samym czasie zaprezentował na Jazz Jamboree „Etiudy baletowe”, które zostały dość chłodno przyjęte przez publiczność, ale otworzyły za to możliwości w Europie.

W roku 1960 wyjechał po raz pierwszy do Skandynawii, gdzie koncertował z największymi jazzmanami tamtego okresu. Zainteresowanie było tak duże, że wytwórnia „Metronome” nagrała i wydała longplay (album o długości 35 minut na każdej stronie płyty winylowej) kwintetu Komedy. Sukces artystyczny Trzcińskiego trwał, podróżował po Europie, koncertował, brał udział w festiwalach jazzowych. W 1968 roku wyjechał do Los Angeles, gdzie współpracował z Romanem Polańskim nad „Dzieckiem Rosemary" i „The Riot" Buzza Kulika. Niestety, pod koniec roku uległ nieszczęśliwemu wypadkowi, w wyniku którego powstał u niego krwiak mózgu. Został przewieziony do kraju dzięki swojej żonie, Zofii. Zmarł 23.04.1969 roku. Pozostawił muzykę filmową do prawie 70 filmów, 9 płyt autorskich wydanych jeszcze za jego życia oraz wiele innych płyt już pośmiertnych.

Komeda do dziś jest wielką inspiracją dla muzyków. Chętnie sięgają po jego twórczość doświadczeni już artyści, ale i początkujący, dzięki czemu jego muzyka wciąż żyje i się rozwija. Rok 2019 został uznany przez UNESCO rokiem Krzysztofa Komedy. Od 1987 roku Fundacja Kultury Polskiej przyznaje nagrodę jego imienia dla młodych jazzmanów. Od 1995 roku zaś odbywa się w Słupsku Komeda Jazz Festival połączony z  Międzynarodowym Konkursem Kompozytorskim im. K. Komedy. 

 

 

Bibliografia:

Marek Hendrykowski, „Komeda”, 2009

Emilia Batura, „Komeda- księżycowy chłopiec”, 2010

Magdalena Grzebałkowska, „Komeda: osobiste życie jazzu”, 2018

Mariusz Krystek, „Komeda w jazzowej kołysce”, 2009

Opracowała: Anna Strychalska i Anna Przegrocka